Διατροφή μωρού: πότε να αρχίσετε το "ξένο" γάλα

Το γάλα είναι από τις πιο σημαντικές τροφές στη ζωή των παιδιών. Αποτελεί απαράμιλλη και σχετικά φτηνή πηγή πρωτεΐνης, ασβεστίου και βιταμινών D και A, απολύτως απαραίτητα όχι μόνο για την ανάπτυξη αλλά και για τη δημιουργία γερών οστών για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

Όπως κάθε καλό πράγμα, όμως, η υπερβολική κατανάλωση γάλακτος, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Επιπλέον, κάποια παιδιά είτε είναι αλλεργικά στο γάλα είτε δεν μπορούν να το χωνέψουν όπως πρέπει.

Θέματα που σχετίζονται με το γάλα. Εδώ θα βρείτε κάποιες οδηγίες ώστε το γάλα να πάρει τη σωστή του θέση στο καθημερινό μενού του παιδιού. Δεν θα πρέπει ποτέ να δίνετε γάλα σε παιδιά μικρότερα του ενός έτους. Εάν δεν θηλάζετε, δίνετε στο παιδί σας κάποια από τις φόρμουλες που κυκλοφορούν στο εμπόριο και βασίζονται στο αγελαδινό γάλα. Η φόρμουλα διασπά το μεγάλο μόριο του γάλακτος σε μικρότερα κομμάτια τα οποία είναι πιο εύκολο να χωνευτούν. Το ακατέργαστο γάλα, αντίθετα, μπορεί να προκαλέσει αντίδραση στην εσωτερική επιφάνεια του γαστρεντερικού σωλήνα του παιδιού, και αυτό θα οδηγήσει σε μία μόνιμη, αργή απώλεια αίματος. (Μετά τη συμπλήρωση του ενός έτους, το παιδί μπορεί να χωνέψει το γάλα πιο εύκολα και με μεγαλύτερη ασφάλεια). Επίσης, υπάρχουν στοιχεία ότι η κατανάλωση γάλακτος από πολύ μικρή ηλικία μπορεί να ευθύνεται για αλλεργικές αντιδράσεις αργότερα. Το πάρα πολύ γάλα δεν είναι καλό.

Κάποια παιδάκια πίνουν τόσο πολύ γάλα που δεν έχουν όρεξη να φάνε άλλα, πιο θρεπτικά γεύματα και σνακ. Μπορεί να συνεχίζουν να αναπτύσσονται και να παίρνουν βάρος, αλλά δεν έχουν ισορροπημένη δίαιτα. Τα παιδιά ηλικίας ενός έως τριών ετών χρειάζονται 450-680 γραμμάρια (ή δύο με τρία ποτήρια μεσαίου μεγέθους) γάλακτος την ημέρα. Το γάλα όμως δεν έχει σίδηρο, φυτικές ίνες, ψευδάργυρο και άλλα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του παιδιού σας. Το γάλα δεν γίνεται ανεκτό από όλα τα παιδιά.

Η αλλεργία στο γάλα, κατά την οποία το σώμα δημιουργεί αντισώματα για να το αντιμετωπίσει σαν να ήταν εισβολέας, μπορεί να γίνει σοβαρή. Όταν ένα παιδί πάσχει από αυτήν την αλλεργία, ακόμη και μια μικρή ποσότητα γάλακτος μπορεί να προκαλέσει, μέσα σε ελάχιστα λεπτά, συμπτώματα όπως εμετός, διάρροια, φαγούρα στο πρόσωπο, το στόμα ή και ολόκληρο το σώμα, πρήξιμο στα χείλη και τα μάτια, συριγμό και δυσκολία στην αναπνοή.

Ευτυχώς, συμπτώματα τέτοιας σοβαρότητας δεν είναι συχνά, αλλά εάν το παιδί σας τα έχει θα πρέπει να αποφεύγετε να του δίνετε οτιδήποτε περιέχει γάλα. Το να διαβάζετε τις ετικέτες των τροφίμων θα πρέπει να γίνει δεύτερη φύση στους γονείς με παιδιά που παρουσιάζουν τέτοιες αντιδράσεις. Πολλά παιδιά ξεπερνούν την αλλεργία αυτή μεγαλώνοντας, όμως εάν ξεκινήσει μετά την ηλικία των τριών ετών, πιθανότατα θα κρατήσει ολόκληρη τη ζωή του ατόμου. Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι πιο συνηθισμένη από την αλλεργία. Η λακτόζη είναι ένα είδος ζάχαρης που υπάρχει στο γάλα και πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να τη χωνέψουν. Η σοβαρότητα του πρηξίματος, των αερίων και του πόνου στην κοιλιά εξαρτάται από την ποσότητα του γάλακτος που καταναλώθηκε.

Πολλά παιδιά με δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να φάνε προϊόντα όπως γιαούρτι και τυρί, παρότι δεν ανέχονται το γάλα αυτό καθ’ αυτό. Η αλλαγή σε κάποια φόρμουλα με βάση τη σόγια μπορεί να είναι απαραίτητη για λίγο καιρό. Εάν το παιδί σας παρουσιάζει συνεχιζόμενη δυσανεξία στη λακτόζη, συμβουλευτείτε τον παιδίατρό για να σας δώσει κάποια εναλλακτική για αντικατάσταση του γάλακτος. Το γάλα δεν αρέσει σε όλα τα παιδιά. Αν το παιδί σας αρνείται να πιει γάλα και δεν υπάρχουν ενδείξεις πεπτικών ή αλλεργικών προβλημάτων, προσπαθήστε να του αλλάξετε γεύση προσθέτοντας σοκολάτα, φράουλα, βανίλια ή κάποια άλλη γεύση που του αρέσει. Εάν το παιδί σας δεν θέλει ή δεν μπορεί να πιει γάλα, υποκαταστήστε το με άλλες τροφές που περιέχουν ασβέστιο, όπως χυμό πορτοκαλιού με προσθήκη ασβεστίου, τυρί, γιαούρτι, τυρί cottage, tofu και σαρδέλες με τα κόκαλα. Μπορεί να χρειαστεί και κάποιο συμπλήρωμα ασβεστίου, πράγμα που θα εξαρτηθεί από το πόσο καλά το παιδί σας δέχεται τις άλλες πηγές πρόσληψης ασβεστίου.

Τα αποκαλούμενα «Υγιεινά ποτά» (health drinks) που φτιάχνονται από σόγια ή ρύζι δεν είναι απαραίτητα θρεπτικά. Εάν δεν θέλετε να δώσετε γάλα στο παιδί σας, σιγουρευτείτε ότι τα υποκατάστατα που επιλέγετε έχουν προσθήκη ασβεστίου και βιταμινών A και D. Η ραχίτιδα, μια νόσος που προκαλείται από έλλειψη ασβεστίου, είχε σχεδόν εκλείψει εδώ και δεκαετίες, εξαιτίας της ενίσχυσης του γάλακτος με συμπληρώματα βιταμινών· εν τούτοις, αναφέρθηκαν πρόσφατα μεμονωμένα περιστατικά επανεμφάνισης της νόσου αυτής, γιατί τα παιδιά έπιναν υποκατάστατα γάλακτος που δεν πρόσφεραν επαρκείς ποσότητες των απαραίτητων βιταμινών και στοιχείων.

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας για να σιγουρευτείτε ότι χρησιμοποιείτε το σωστό προϊόν για το παιδί σας. Έχετε γάλα; Τι είδους; Μέχρι πρόσφατα, οι παιδίατροι σύστηναν πλήρες γάλα για παιδιά ηλικίας ενός έως δύο ετών, και μετά τα δύο έτη γάλα με χαμηλά λιπαρά. Αυτό βασιζόταν στην άποψη ότι τα λιπαρά που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και των νεύρων, που συντελείται στο δεύτερο έτος, ίσως και να μην προσδίδονται από το γάλα χαμηλών λιπαρών.

Μια πρόσφατη μελέτη από τη Σκανδιναβία, όμως, παρακολούθησε παιδιά που έπιναν αποβουτυρωμένο γάλα από την ηλικία του απογαλακτισμού έως τα πέντε τους χρόνια και τα σύγκρινε με παιδιά που έπιναν πλήρες γάλα καθ’ όλη αυτή την περίοδο. Δεν υπήρχε καμία διαφορά στη γενικότερη αλλά και πιο ειδικά στη νευρολογική τους ανάπτυξη. Η επιλογή του γάλακτος που θα δώσετε στο παιδί σας μπορεί να βασίζεται βέβαια και σε άλλους λόγους, όπως για παράδειγμα, αν στην οικογένειά σας υπάρχει ιστορικό χοληστερίνης και καρδιακών προσβολών σε νεαρή ηλικία, καθώς και αν το παιδί σας δυσκολεύεται να πάρει βάρος. Για οδηγίες αναφορικά με την επιλογή του κατάλληλου γάλακτος, μιλήστε με τον παιδίατρό σας, ο οποίος θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιο είναι το καλύτερο για το παιδί σας.