Πώς να μάθετε τρόπους στα παιδιά

Όταν τα παιδιά μας ήταν πολύ μικρά, δεν μας ένοιαζε ιδιαίτερα για τους τρόπους τους. Ως μωρά, τα δυνατά τους ρεψίματα συνήθως προκαλούσαν το γέλιο και, την εποχή που μάθαιναν να μιλούν, θεωρούσαμε τις ακούσιες προσβολές τους ή τη φαινομενική αγένειά τους μάλλον αξιολάτρευτη.

Όταν όμως τα παιδιά πάνε στον παιδικό σταθμό, αποκτούν φίλους για παιχνίδι και η μέρα τους γεμίζει με ανθρώπους, με αποτέλεσμα οι τρόποι τους να γίνονται ολοένα και πιο σημαντικοί.

Τα παιδιά που δεν μαθαίνουν το σεβασμό, καλούς τρόπους και πώς να συμπεριφέρονται με άλλους, διατρέχουν τον κίνδυνο να τους απορρίψουν οι φίλοι τους όταν είναι παιδιά, να αποξενώσουν τους δασκάλους και τους συμμαθητές όταν πάνε σχολείο και να έχουν προβλήματα στην κοινωνική τους ζωή ως ενήλικες.

Δυστυχώς, το να διδάξεις στα παιδιά τρόπους δεν είναι εύκολο.

Εάν τα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούσαν να ζωγραφίσουν μια εικόνα του σύμπαντος, θα έβαζαν τον εαυτό τους στο κέντρο.

Δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τις ανάγκες των άλλων.

Τα καλά νέα είναι ότι πιθανότατα έχετε ήδη αρχίσει να μαθαίνετε καλούς τρόπους στα παιδιά σας. Όταν το νήπιο παιδί σας ήθελε περισσότερα φασολάκια (πιθανότητα όχι φασολάκια, ας πούμε περισσότερο ρύζι), το προτρέπατε να πει “παρακαλώ”. Και όταν πλέον σε προσχολική ηλικία λαμβάνει ένα δώρο, τον ενθαρρύνετε ρωτώντας “Τι λέμε στη Γιαγιά;”. Αν και το να λέει “παρακαλώ” και “ευχαριστώ” είναι μια καλή αρχή, δεν είναι παρά μία αρχή. Το παιδί σας έχει πολλά ακόμη να μάθει. Συνολικά, το να διδάσκεις τρόπους έχει να κάνει με το να ενσταλάζεις καλή συμπεριφορά σε μία ποικιλία περιστάσεων.

Οι συμβουλές που ακολουθούν μπορούν να βοηθήσουν:

Ξεκινήστε με τα εύκολα. Για τρίχρονα παιδιά, “παρακαλώ” και “ευχαριστώ” είναι τα πρώτα· μετά προσθέστε ""συγγνώμη"".

Το τηλεφωνικό πρωτόκολλο, το “χαίρω πολύ” και τα ευχαριστήρια σημειώματα είναι για αργότερα. Δώστε τους μερικές στρατηγικές. Ακριβώς τη στιγμή που θα σηκώσετε το τηλέφωνο και θα αρχίσετε να μιλάτε με κάποιον, το προσχολικής ηλικίας παιδί σου θα νιώσει μια ξαφνική, ακατανίκητη ανάγκη να σας μιλήσει. Παρότι θα είναι σχεδόν αδύνατο να το αλλάξετε αυτό, μπορείτε να μάθετε στο παιδί να λέει ευγενικά ""συγγνώμη"" ή να σας σκουντάει στο μπράτσο αντί να ξεφωνίζει.

Όσο θα μεγαλώνει, μπορείτε να του εξηγήσετε τη διαφορά ανάμεσα στους καλούς και τους κακούς λόγους να σας διακόπτει.

Το ότι θέλει κάτι να φάει είναι κακός λόγος.

Ότι έχει πιάσει φωτιά η κουζίνα είναι καλός λόγος.

Εάν το παιδί σας χρησιμοποιήσει μία από τις στρατηγικές, ανταποκριθείτε άμεσα.

Αν αγνοήσετε ένα ευγενικό σκούντημα στο μπράτσο στέλνετε το μήνυμα στο παιδί σας ότι το να ξεφωνίζει είναι καλύτερος τρόπος για να σας τραβήξει την προσοχή.

Μιλήστε με τον τρόπο που θέλετε να μιλάει.

Να λέτε παρακαλώ, ευχαριστώ και συγγνώμη στα παιδιά σας και σε οποιονδήποτε άλλο έρχεστε σε επαφή.

Εάν δεν λέτε στο παιδί “παρακαλώ”, όταν του ζητάτε να μαζέψει τα παιχνίδια του ή παραλείπετε να πείτε “ευχαριστώ” στο σύζυγο όταν σας δίνει ένα δώρο του Αγίου Βαλεντίνου, υπονομεύετε όλα τα πολύτιμα μαθήματα που τόσο πολύ κοπιάσατε να δώσετε.

Συμπεριφερθείτε όπως θέλετε να συμπεριφέρεται.

Ομοίως, το να κρατάτε την πόρτα για τους ανθρώπους που είναι πίσω σας και να βοηθήσετε έναν ηλικιωμένο να περάσει το δρόμο είναι μοντέλα ευγενικής συμπεριφοράς.

Το να ξεφωνίζετε όμως στον ανόητο που σας “έκλεισε” στο δρόμο κάνει ακριβώς το αντίθετο.

Να είστε συνεπής. Οι τρόποι και η καλή συμπεριφορά δεν είναι για την παρέα σας ή για όταν βγαίνετε έξω για φαγητό. Πρέπει να είναι κομμάτι της καθημερινότητάς σας. Αποφύγετε τα κηρύγματα. Πολλοί γονείς καταφεύγουν σε υπερβολικά ατέρμονα κηρύγματα του τύπου “Σταμάτα να φωνάζεις! Πόσες φορές σου έχω πει να μιλάς πιο σιγά στο σπίτι;”. Σύντομες, στοχευμένες φράσεις όπως “Μιλάμε πιο σιγά εδώ”, είναι πολύ πιο αποτελεσματικές. Το ίδιο συμβαίνει και με τη συμπεριφορά.

Όταν το παιδί πιάνει το φαγητό με τα χέρια, αντί να κάνετε διάλεξη για τον ""Πελοποννησιακό πόλεμο"", απλά δώστε του ένα πιρούνι.

Περισσότερα καρότα, λιγότερα μαστίγια. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας θέλουν πραγματικά να κάνουν το σωστό, ακόμη κι αν δεν είναι σίγουρα ποιο είναι αυτό. Και τους αρέσουν τα κομπλιμέντα. Όταν λοιπόν το παιδί σας φέρεται καλά, μη φείδεστε επαίνων. Και να είστε ακριβείς: “Είμαι πολύ περήφανος για σένα που ζήτησες συγγνώμη από τον αδελφό σου, επειδή του έριξες ένα τούβλο στο πόδι”. Εάν το παιδί σας συμπεριφέρεται αγενώς, πάρτε το παραδίπλα και συζητήστε ιδιαιτέρως.

Το να κριτικάρετε το παιδί σας μπροστά σε άλλους θα το κάνετε να ντραπεί και θα μπορούσε να το κάνει να γίνει ακόμη πιο αγενές μόνο και μόνο για να σας εκδικηθεί. Θέστε και ισχυροποιήστε επιπτώσεις. Ο πήχης των καλών τρόπων θα πρέπει να ανεβαίνει συνεχώς όσο το παιδί σας μεγαλώνει. Αν απαιτεί, λοιπόν, από εσάς να πάτε στο σαλόνι και να του φέρετε το αρκουδάκι που έχει αφήσει εκεί, να του πείτε να πάει να το πάρει μόνο του. Και εάν δεν σας ευχαριστήσει που του βάλατε εκείνο το ποτήρι γάλα που σας ζήτησε, πάρτε το από εκείνο μέχρι να το κάνει.

Τέλος, να κρατάτε τις προσδοκίες σας λογικές. Η πραγματικότητα είναι ότι το να διδάσκετε καλούς τρόπους είναι μια διαδικασία που θα πάρει χρόνια. Στο μεταξύ, θα χρειαστεί να είστε προετοιμασμένοι να τα υπενθυμίζετε στο παιδί σας δεκάδες φορές τη μέρα μέχρι να πιάσει εντελώς το νόημα.